پرینت سه بعدی یک تکنولوژی در حال پیشرفت است که نقش مهمی را در تشخیص و درمانهای دندانپزشکی و ارتودنسی ایفا خواهد کرد. به عنوان تولید شی فیزیکی (پروتوتایپ) سه بعدی با استفاده ازداده های سی تی و سی بی سی تی و تهیه مدلهای مجازی به کمک تکنولوژی کامپیوتری شناخته می شود. در زمینه جراحی دهان و ماگزیلوفاسیال و تروماتولوژی واستئوتومی و جای گذاری ایمپلنتهای استئواینتگره و درمان نقایص صورتی استفاده می شود.
پرینترهای سه بعدی که بیشتر در دندانپزشکی کاربرد دارد شامل :
1- Fused deposition modeling (FDM)
2- Stereolithography (SLA)
3- Selective laser sintering (SLS)
پرینتر سه بعدی FDM :
FDM مختصر شده عبارت Fused Deposition Modeling یا نمونه سازی لایه گذاری ذوب شونده است. برخی رفرنسها از آن با عنوان FFF به معنی Fused Filament Fabrication که همان مفهوم ذوب رشته های فیلامنت (ماده مصرفی پرینتر) برای ساخت سه بعدی شی است. روش FDM یکی از فناوری های چاپ سه بعدی یا additive manufacturing (ساخت لایه افزایشی) است.
ماده مصرفی چاپگرهای سه بعدی FDM، فیلامنت PLA یا ABS است که از جنس ترموپلاستیک میباشد. خود این فیلامنت ها در انواعی مثل طرح فلز، طرح چوب، شفاف، درخشنده و غیره در بازار وجود دارد که تنها ظاهر متفاوتی به شی میدهند و ترکیب اصلی همان پلاستیک است. رنگبندی فیلامنت ها و جنس ظاهری آنها کاملا متنوع است.
اغلب پرینترهای سه بعدی FDM دو اندازه استاندارد فیلامنت را مصرف میکنند: قطر ۱٫۷۵ یا ۳ میلیمتر. (منظور قطر رشته در هر رول یک کیلوگرمی). البته برخی از برندهای سازنده چاپگر سه بعدی، فیلامنت اختصاصی با قطر متفاوت مثلا ۲mm نیز تولید میکنند که مقبولیت کمتری دارند. در ایران نیز معمولترین استاندارد قطر ۱٫۷۵ است که با انواع مدلهای موجود در بازار کشور سازگار بوده و قیمت کمتری نیز نسبت به ۳ میلیمتر دارد.
حداکثر روزولوشن پرینتر FDM به میزان ۲۰ میکرون است (با دقت ۱۰۰ تا ۲۰۰ میکرون نیز کیفیت قابل قبول است). دقت کنید که با افزایش دقت چاپ، میزان مصرف مواد و زمان ساخت افزایش میابد.
در تکنولوژی پرینترهای سه بعدی FDM، طیف وسیعی از انتخاب وجود دارد: از چاپگرهای سه بعدی رومیزی ارزان قیمت و البته با کیفیت تا پرینترهای سه بعدی صنعتی سایز بزرگ. ماده مصرفی یا همان فیلامنت نیز قیمت چندانی ندارد. این ویژگیها باعث شده است که انتخاب اول تمامی سازندگان خانگی و طراحان صنعتی برای نمونه سازی، پرینتر FDM باشد.
Stereolithography (SLA):
در این پرینتر از یک مخزن حاوی رزین فوتوپلیمریک مایع استفاده می شود و شی مورد نظر طبق مدل سه بعدی مجازی که توسط نرم افزار
طراحی شده است لایه به لایه ساخته می شود. CAD
برای سخت شدن هرلایه از نور لیزر یا فرابنفش استفاده می شود .
این روش در ساخت روکشها و بریج ها˓راهنماهای جراحی ایمپلنت و مدلهای دندانی کاربرد دارد.
selective laser sintering (SLS) :
در این پرینتر ازلیزر یا جریان الکترونی به منظور ذوب کردن و اتصال دانه های پودرو ساخت شی سه بعدی استفاده می شود. دانه های پودری به کاررفته می تواند ازجنس پلاستیک˓ پلیمریا فلز باشد.
برای ساخت اجزای فلزی در دندانپزشکی مانند ایمپلنتهای تیتانیومی و فریم فلزی پروتز پارسیل متحرک همچنین ساخت روکشهای سرامیکی از این روش استفاده می شود.
